Grens over tegen 'braindrain' in regio Venlo

Duitsland is de grootste handelspartner van Nederland, zeker in de regio Venlo is dit buurland van groot economisch belang. Toch trekken veel jongeren uit deze grensregio liever naar de randstad, dan dat ze de grens overgaan. Hoe komt dat? Fontys-onderzoekscoördinator Vincent Pijnenburg werkt mee aan een project om deze ‘braindrain’ te stoppen.

Wie over de Fontys-campus in Venlo loopt, valt al snel op hoeveel Duits er wordt gesproken. Een groot deel van de studenten van met name de International Business School is Duits. Maar ook bij de techniek- en logistiekopleidingen lopen veel Duitsers rond.

De grens over
De Duitse student weet Fontys wel te vinden. “Maar van de bedrijven in Limburg zijn ze niet goed op de hoogte”, zegt Pijnenburg. Na hun studie gaan ze dan ook meestal ook niet in de regio Noord- en Midden-Limburg aan de slag.

Andersom is de interesse van Nederlandse studenten voor onderwijs en bedrijven in de aangrenzende Duitse regio evenmin groot. In tegenstelling tot Nederland geeft de Duitse hogeschool er nauwelijks les in het Engels. En ook bij bedrijven is de voertaal voornamelijk Duits.

“Onze jongeren zijn vooral op de Randstad of steden als Maastricht en Eindhoven gericht. En ook in Duitsland trekken jongeren liever naar de grote steden als Düsseldorf. Het gevolg is een braindrain: het verdwijnen van hoogopgeleide jongeren uit de regio”, vertelt de onderzoeker.

Voorzieningen achteruit
Door de vergrijzing en de ontgroening lopen dorpen leeg en voorzieningen gaan achteruit. Bedrijven in deze euregio hebben een groot tekort aan hoogopgeleid personeel. Het is niet voor niks dat de Europese commissie een subsidie van 1,8 miljoen voor 3 jaar beschikbaar stelt om hier verandering in te brengen.

Onder de naam ‘Euregio Campus Limburg/Niederrhein’ gaan Fontys International Business School en Hochschule Niederrhein samenwerken met de steden Venlo, Krefeld en Mönchengladbach. Het doel is om jongeren aan de regio te binden, aan beide zijden van de grens.

Aantrekkelijker
Vincent Pijnenburg is er vanuit Fontys bij betrokken. Voor het lectoraat Crossing Borders doet hij al vier jaar onderzoek naar mogelijkheden om de samenwerking tussen de grensregio’s te verbeteren, samen met studenten, bedrijven en gemeenten.

Wat moet er volgens hem gebeuren? “Vanuit dit project gaan we onderzoeken hoe we studeren in deze regio aantrekkelijker kunnen maken, bijvoorbeeld door grensoverschrijdende programma’s te ontwikkelen. Dat doen we overigens al, maar dan nog meer.”

Voorlichting op middelbare scholen kan ook beter. “Het is zonde dat jongeren als het ware met de rug naar de Duitse grens staan. Teken een cirkel om Venlo en vergeet de grens, dan zie je dat je veel mogelijkheden hebt in deze regio. In een straal van 100 kilometer wonen 18 miljoen mensen.”

Er is bovendien een grote diversiteit aan bedrijven in de agri business, internationale logistiek, de toeristische industrie en, met name in Duitsland, in de maakindustrie (chemie, staalbouw en textiel).

Water naar de zee
Er moet nog wel wat water naar de zee, om jongeren dat te laten inzien, weet ook Pijnenburg. “Regelgeving staat ook in de weg. Het is ingewikkeld als je in Duitsland woont en in Nederland werkt en vice versa met bijvoorbeeld verzekeringen en pensioenen.”

En Duitse studenten komen weer niet zo snel in Venlo wonen, omdat de kamers er veel duurder zijn dan in Duitsland. De stad zal ook aan de bak moeten om aantrekkelijker te worden voor (ook Nederlandse) studenten. Meer voorzieningen voor sport, festivals, leuke horeca en in de marketing ook meer aandacht geven aan wat er al is.

Onbekendheid
Er is nog veel onbekendheid over en weer. De Duitse hiërarchische bedrijfscultuur kan Nederlanders afschrikken. Toch denkt de onderzoeker dat er enorm veel te winnen valt als beiden landen meer over elkaar te weten komen. “Als je zichtbaar maakt waar het om gaat, kun je ook beter kiezen.”

Aan beide kanten van de grens is in ieder geval een grote behoefte aan jong talent dat gewend is om over grenzen heen te denken, zegt Pijnenburg. “Dat is ook de reden dat wij nog veel meer grensoverschrijdend moeten gaan opleiden.” [Petra Merkx]

Vincent Pijnenburg is economisch geograaf en gaat op 10 april bij de Radboud Universiteit promoveren op samenwerking in de Nederlands-Duitse grensregio’s.