Eerste lichting leefstijlcoaches zwaait af

Hoewel ze de nieuwe post-hbo-opleiding Leefstijlcoach bij Fontys vooral volgen om anderen verder te helpen, leren de cursisten ook veel over zichzelf. Althans, dat merken Margely Polman en Xander van Doorn, nu ze halverwege de kersverse opleiding zijn.

Margely Polman en Xander van Doorn hebben elk een eigen professionele achtergrond en daarmee een eigen motivatie voor de nieuwe opleiding aan Fontys Paramedische Hogeschool, die startte op 22 november 2019 in Eindhoven.

Tijdens de studie leren de cursisten vooral coachingsvaardigheden om hun (toekomstige) klanten ‘bewust te maken van hun vermogen om regie te nemen over hun gezondheid’. De eerste lichting officieel erkende Fontys-leefstijlcoaches, 23 in totaal, zwaait eind april af.

Preventief verschil maken
Een van hen is Polman, die onder andere fysiotherapie en onderwijskunde studeerde en al een eigen beweeg- en gezondheidscentrum heeft. Daar combineert ze haar inhoudelijke kennis met sporten als yoga en mountainbiken.

“Zo help ik al jaren mensen met medische klachten, maar eigenlijk wil ik ze daar vooral voor behoeden. Dus preventief het verschil maken.”

Cursist Van Doorn komt ‘uit eigen stal’ en is zowel docent aan de Paramedische Hogeschool als fysiotherapeut in het naastgelegen Maxima Medisch Centrum. Dat laatste doet hij al veertig jaar, waarmee hij een flinke dosis ‘levenservaring’ heeft.

“Daardoor weet ik inmiddels dat een aangepaste levensstijl veel ten goede kan veranderen, maar dat veel mensen niet weten hoe ze moeten beginnen.”

Spiegel voorhouden
Verschillende beweegredenen dus, maar dezelfde rode draad; bijdragen aan andermans gezondere levensstijl. Of, zoals Polman het verwoordt: “Ervoor zorgen dat mensen lekker in hun vel zitten.” Al moest ze daarvoor juist zelf regelmatig uit haar comfortzone komen. “De opleiding vergt behoorlijk wat zelfreflectie, voor mij tenminste. Ik moet mezelf echt een spiegel voorhouden.”

Zelfmonitoring was dan ook de eerste module van de vier maanden durende cursus. “Daarin leerden we hoe je zelf overkomt als coach, hoe je mensen op hun gemak stelt zodat ze zich openstellen voor je”, legt Polman uit.

“85 procent van het werk zit ‘m in onbewuste communicatie, je moet leren hoe je de essentiële informatie daaruit filtert. Echt een slag waar ik heel blij mee ben.”

Zorgverlenersreflex
Voor Van Doorn is de cursus vooral ‘een toetsing van eigen ideeën’. “Tijdens mijn loopbaan heb ik bepaalde opvattingen ontwikkeld over hoe je mensen motiveert tot een gezondere levensstijl. Maar klopt mijn waarneming?"

"Zo blijkt bijvoorbeeld dat ook ik me schuldig maak aan de zogeheten ‘zorgverlenersreflex’: de neiging om sturend te zijn. Terwijl ik heel goed weet, ook als docent, dat mensen veel meer leren als ze het zelf doen.”

Dat principe gaat volgens Van Doorn in het bijzonder op voor leefstijlverandering. “Het gaat om inzicht in beïnvloeding van gedrag. Dus niet: opdragen om calorieën te tellen, maar wel: uitleggen hoe je etiketten van voedingsmiddelen moet lezen. Tijdens de opleiding leren we hoe we zulke handreikingen kunnen bieden, maar cliënten moeten ze zelf aangrijpen.”

Verwachte belangstelling
Of ze daartoe bereid zijn, is wel een vraag die uit recente cijfers opkomt. Want hoewel leefstijlverandering sinds vorig jaar wordt vergoed, bleef de belangstelling ervoor achter op de verwachtingen.

Het ministerie van VWS rekende in 2019 op 8.000 tot 10.000 deelnemers aan de zogeheten Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI), het waren er uiteindelijk 1.400.

Daar zet Van Doorn voorzichtige vraagtekens bij. “Sowieso weet ik niet waar die verwachting op was gebaseerd. Verder is het gissen waarom zo weinig mensen gebruikmaakten van de vergoeding voor een leefstijlcoach. Vanwege onbekendheid? Of een te hoge drempel? Dat laatste leert de praktijk wel. Mensen willen veranderen, maar als puntje bij paaltje komt en ze moeten er dingen voor laten, haken ze toch af.”

Wildgroei coaches
Polman noemt een mogelijk ander argument, dat bovendien voor haar persoonlijk een extra reden was voor de cursus van Fontys.

“De huidige wildgroei aan coaches kan het vertrouwen in de professionaliteit beïnvloeden. Dat vind ik zelf ook kwalijk, daarom wilde ik een erkende opleiding volgen. Mensen hebben recht op integere hulp bij hun problemen, van deskundigen met de juiste motivatie en passie.” [Anke Langelaan]