Docu over jongeren die dankzij muziek hun plek vinden

Pedagogiek-docent Sylvia Wernaart-Sanders onderzocht de invloed van muziek op de veerkracht van jongeren met problemen als faalangst of een eetstoornis. Zij schreef er geen dikke paper over, maar maakte een documentaire die vanavond in Eindhoven in première gaat.

De begrippen frontstage en backstage krijgen een nieuwe betekenis in de documentaire ‘LOOP’. Daarin volgt de docent-onderzoeker (verbonden aan Fontys Hogeschool Pedagogiek) vijf jongeren met een moeilijke achtergrond, die dankzij muziek cruciale kantelpunten (loops in het Engels) in hun leven ervaarden.

“Muziek kan harmonie brengen in iemands onzichtbare, emotionele backstage en zichtbare, gedragsmatige frontstage.”

Prestatiegerichte maatschappij
Het onderzoek van Wernaart-Sanders komt voort uit de programmalijn ‘Talentgericht werken’, onderdeel van het lectoraat ‘Opvoeden voor de Toekomst’. “Ik wilde dat binnen mijn onderzoek afbakenen met muziek omdat het een eigen passie is - ik heb ook conservatorium gedaan – en omdat die discipline nog ontbrak in de programmalijn.”

Ook wilde ze haar onderzoek graag in een creatieve vorm gieten, dus dat werd een documentaire. “Leek me voor jongeren ook leuker en toegankelijker dan een dikke paper. Bovendien kun je met beeld en geluid heel mooi die kantelpunten, de loops, in een levensverhaal weergeven.”

Opgekropte agressie
Zoals in het verhaal van Frank, een van de jongeren in de documentaire: “Hij is jong uit huis geplaatst en in een woongroep terechtgekomen, waar veel opgekropte agressie naar buiten kwam. Een van zijn groepsleiders is bluesgitarist en hij nam Frank mee naar een concert van The Deaf.”

Dat bleek een eyeopener. “Hij kwam erachter dat je op een podium je agressie kunt uiten en daar nog applaus voor krijgt ook. Inmiddels wordt hij met zijn eigen band een muziekbelofte genoemd.”

Zelfvertrouwen
Frank en de andere vier jongeren in de docu kampen met zaken als een depressie, problematisch gezin, eetstoornis, faalangst of adoptie. Voor elk van hen is de kennismaking met muziek, op verschillende manieren, een kantelpunt of een loop, aldus de onderzoeker.

“Voor de een betekende het een nieuwe familie, voor een ander bleek het podium een plek om zelfvertrouwen te ontwikkelen.”

Hoop geven
Alle jongeren uit de docu kwamen via het netwerk van Wernaart-Sanders op haar pad. “Ik kende geen van hen vooraf. We hebben elkaar allemaal tegelijk ontmoet op de dag dat we de interviews filmden. We sloten de dag af met een gezamenlijke jamsessie, heel erg leuk.”

Ze was vooral ook onder de indruk van het feit dat deze jongeren zo publiekelijk hun lastige, persoonlijke verhaal wilden doen. “Hoop geven, dat was wel de gedeelde drijfveer. Ze wilden laten zien dat er voor iedereen een plek is in de wereld, ongeacht wat je voor je kiezen krijgt.”

Talentologie
Deze en andere bevindingen uit ‘LOOP’ worden ondergebracht in het bredere onderzoek naar 'Talentologie' door Fontys Hogeschool Pedagogiek. ‘Talentologie’ is een term bedacht door lector Maike Kooijmans en gaat over het ontwikkelen van talenten van jongeren, buiten schoolcurricula om, die hun veerkracht vergroten.“

Hamvraag is welke rol loops spelen binnen talentologie en hoe muziek daarvoor een uitlokkende functie kan hebben. Mijn uiteindelijke doel is het schrijven van een promotievoorstel”, licht Sylvia toe.

“Maar de eerste vervolgstap is het uitwerken van de inzichten uit ‘LOOP’ in een rapportage. Waarschijnlijk krijgt dat ook weer een creatieve vorm, een docu 2.0 of een album of iets dergelijks, want dat spreekt me aan.” [Anke Langelaan]

‘LOOP’ gaat vanavond in première in het Eindhovense POPEI, een sociale broedplaats voor muzikale talentontwikkeling op Strijp-S. De documentaire ‘LOOP’ duurt een ruim halfuur.