Docenten Fontys: 'We missen het contact met de student'

Hoe bevalt het de docenten van Fontys om hun lessen digitaal te moeten geven vanwege de coronacrisis? Niet verrassend zijn de ervaringen wisselend, maar er is wel een gemene deler: ze missen bijna allemaal het contact met de student.

“Het is saai. Ik mis ‘echte’ interactie met mijn studenten, mijn collega’s, de wandeling naar mijn werk, alles eigenlijk”, vindt Iris van Bossum, docent bij Fontys Academy for Creative Industries (ACI) in Tilburg.

Henk Verhoeven, docent Toegepaste Psychologie heeft inmiddels ook verschillende online lessen achter de rug. "Dat loopt op zich best goed. Wel merk ik dat ik wat meer aan het woord ben dan normaal en dan ik eigenlijk wil. Studenten moeten 'inbreken' om iets te zeggen, terwijl je normaal aan iemands non-verbale gedrag ook ziet of hij iets niet snapt."

Onderlinge gesprek ontbreekt
Ook voor Bram de Wever, opleidingscoördinator Geschiedenis bij Fontys Lerarenopleiding Sittard (FLOS) ontbreekt bij het online lesgeven te veel het onderlinge gesprek. “Bij colleges geschiedenis wil je toch vooral ook het gesprek voeren en inzichten ontwikkelen.”

Henk van Erp, docent Fontys Hogeschool Engeneering (FHE) mist net als zijn collega's de fysieke aanwezigheid van zijn studenten. "Een digitale les is toch veel minder interactief dan een gewone les, waarin je ook aan het gedrag van de studenten van alles kunt aflezen. In een digitale les kan een student zijn camera en microfoon uitzetten. Dan wordt deze dus niet meer waargenomen maar is wel in de les."

Veel mogelijkheden
Richard Steinfort, opleider bij Fontys Economie en Communicatie (FHEC) in Eindhoven, is vooral enthousiast: “Online lesgeven biedt zoveel mogelijkheden. Live gaat het mij er altijd om activerend onderwijs te ontwerpen. Dat blijkt ook online te kunnen. Met Microsoft Teams en de chat kom je al een heel eind.”

Ook zijn studenten zijn volgens hem positief. “Ik kreeg van een van mijn studenten de feedback dat hij de combinatie van geluid, video, Powerpoint en live chat erg waardeerde. Volgens hem zorgde het voor een maximale focus."

Ook Jolanda Blanken van Fontys Economische Hogeschool Tilburg (FEHT) ziet positieve kanten: “Het is mooi dat we kunnen doorwerken via MS Teams. Zo leren mijn studenten meteen online vergaderen.”

Het is zwaarder
Maar een stuk intensiever is het wel, het online lesgeven. “Naast dat het saai is, is het ook heel heftig om de hele dag achter je laptop te zitten. Normaal gesproken loop ik veel rond en ervaar ik mijn dagen als erg afwisselend. Nu niet”, meldt ACI-docent Iris van Bossum.

Ook Steinfort van FHEC vindt het online lesgeven zwaarder. “Wat me opvalt is dat een dag van zes tot acht uur achter het scherm veel energie kost. Is het de focus, het niet bewegen, kijken naar het scherm of (beter) kijken naar de camera en niet naar het scherm, wat het zo vermoeiend maakt?”

Lichamelijke klachten
Bovendien nemen de lichamelijke klachten toe, zegt Blanken van FEHT: “Mijn nek- en schouderklachten verergeren door te veel computerwerk weer en ik hoor ook van mijn studenten dit soort klachten. Ik werk met een verhoger, een extra scherm en heb een verstelbare bureaustoel thuis maar de hoeveelheid uren die ik type en turend naar het scherm doorbreng is te groot.”

Techniekdocent Van Erp merkt ook dat lesgeven hem nu meer tijd kost: "Het lesuur blijft wel een lesuur, maar er zit veel meer voorbereiding aan vast. Ook de nazorg kost meer tijd. Vragen die in de fysieke les gesteld worden, worden nu vaak pas na de les gesteld in een chat of persoonlijke mail."

Perspectief voor de toekomst
“Een voordeel van deze situatie vind ik wel dat we nu allemaal ervaren hoe het werkt om lessen op te nemen”, noemt ACI-docent Iris van Bossum als positief punt voor de toekomst. “Zo kan die hobbel een volgende keer door iederéén makkelijker worden genomen in het redesignen van onze opleiding.”

Ook denkt ze dat het online lesgeven voor het kennisgedeelte van het onderwijs geschikt kan zijn. “Ik zeg altijd met een knipoog dat een docent op het hbo twee taken heeft: ‘kenniscurator’ en ‘onder de kont-schopper’. Mijn gevoel zegt dat online les bij het cureren van kennis een prima hulpmiddel is, maar het contact-aspect gekoppeld aan het in beweging houden van de student missen wij nu heel erg.”

En-en
Voor de begeleiding van scripties is zij erg blij met de online samenkomsten en volgens haar de studenten ook. “De beginfase daarvan blijf ik zeker offline doen, maar de loopfase ga ik vanaf nu altijd online doen via Teams, want zo’n klein en makkelijk te organiseren contactmomentje bevalt ons allen prima.”

De Wever van FLOS denkt ook dat ‘en-en’ de toekomst gaat zijn. “Dat je een hoorcollege verzorgt op maandag via Teams en op dinsdag daar in een werkcollege verder op ingaat. Daar zou weinig tegen zijn. En dat scheelt in de file staan, inzet van conciërges, en dergelijke.” [Petra Merkx]