De strijd tegen multiresistente bacteriën en kruisbesmetting

Het is een schrikbeeld, de ontwikkeling van multiresistente bacteriën, kruisbesmetting of andere verspreiding van ziekmakende bacteriën in ziekenhuizen. In het Elkerliek ziekenhuis in Helmond ontstond 25 jaar geleden het Hygiëne Kwaliteitsplan en Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen ontwikkelde daar scholing voor. Die wordt inmiddels door heel Nederland gegeven.

_{door Petra Merkx}
Hogeschooldocent Marlies Dams kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is dat ziekenhuispersoneel de protocollen volgen op het gebied van hygiëne en infectiepreventie. “Er zijn steeds meer multiresistente bacteriën bijgekomen, zoals MRSA. En niemand wil kruisbesmetting: dat personeel de ene patiënt besmet met de bacteriën van een ander.”

Duidelijke regels en protocollen moeten dat voorkomen. In de cursus krijgen medewerkers onder meer de basis van de microbiologie, besmettingsleer en handhygiëne en infectiepreventie. “We willen dat ze begrijpen en laten ze zien waaróm een goede hygiëne zo belangrijk is en hoe bacteriën worden overgebracht.”

Sieraden uit
Sieraden moeten in een ziekenhuisomgeving bijvoorbeeld altijd af. “Onder een ring zitten micro-organismen. Bij een verzwakte patiënt kan dat verwoestend zijn. We laten dat ook zien door een handafdruk op een voedingsbodem, waardoor duidelijk wordt welke bacteriën erop zitten.”

De samenwerking tussen Elkerliek en Fontys – die vandaag wordt gevierd – begon 25 jaar geleden bij Wil van Deursen, de ziekenhuishygiënist van Elkerliek. Hij bedacht dat hij nooit in zijn eentje op alle afdelingen kon controleren of iedereen zich aan de hygiëneprotocollen hield. Stagiaires van de Fontys-opleiding Hygiëne en Sterilisatietechnologie hielpen hem met het maken van een Hygiëne Kwaliteitsplan.

Haarnetjes
Vervolgens ontwikkelde hogeschooldocent Dams er scholing voor. Die hebben zij en docenten van Fontys Toegepaste Natuurwetenschappen inmiddels aan duizenden ziekenhuismedewerkers in heel Nederland gegeven. Nomaal gesproken in het ziekenhuis en twee keer per jaar is er ook een ‘veegklasje’ in Eindhoven. Degene de cursus van 3,5 dag hebben gevolgd kunnen de Hygiëne Kwaliteitsmedewerker van hun afdeling worden. “Elke ziekenhuisafdeling moet er volgens het kwaliteitsplan een of meerdere hebben”, aldus Dams.

“We zijn het belang van hygiënemaatregelen steeds meer gaan inzien. We kunnen wat dat betreft een voorbeeld nemen aan de voedingsindustrie. Daar loopt iedereen met een haarnetje. Waarom is dat in ziekenhuizen niet?”

Bij het symposium vandaag in het Elkerliek Ziekenhuis zullen meerdere sprekers deze boodschap van Dams ook uitdragen. Zoals Jan Kluijtmans, hoogleraar epidemiologie van zorg gerelateerde infecties bij UMCUtrecht, die een lezing geeft over welke nationale en internationale maatregelen om nodig zijn om resistentie binnen de perken te houden.