De natuur een handje helpen? Koop een stuk bos

Fontysmedewerker Martin de Wolf ontwikkelde jarenlang lesmateriaal over duurzaamheid. Ook schreef hij er samen met enkele collega’s een boek over. Het bleef niet bij woorden alleen. Onlangs kocht hij een verwaarloosd stuk bosperceel om de natuur te helpen herstellen.

“Je kunt nog zoveel bezig zijn om mensen bewust te maken van gewenste toekomstbeelden en duurzame ontwikkeling, maar ik wilde ook iets doen om mijn ecologische handafdruk te vergroten”, vertelt De Wolf. “Met mijn handen kan ik daadwerkelijk iets doen."

Wat De Wolf en zijn vrouw Fatma hebben gekocht is vergelijkbaar met de kwaliteit van een opknapwoning. Hun bosperceel van 30 bij 40 meter ligt in een vervallen buurtje met zo’n twaalf andere percelen. De bosrand waar ze deel van uitmaken - tussen Westelbeers en Middelbeers - is in de jaren tachtig gekocht door iemand die het als bouwgrond wilde verkopen, maar een bouwvergunning is er nooit gekomen.

Veerkracht
De bosrand werd opgeknipt en in delen verkocht. Maar tot nu toe heeft niemand iets met zijn perceel gedaan. De Wolf is de eerste die zich om de natuur in het bos bekommerd. “Er is op de eerste plaats sprake van verdroging. Het grondwaterpeil zakt steeds verder weg.”

Ook is er een issue met de stikstofbalans, waardoor er nauwelijks nog iets anders tussen de bomen groeit dan mos. "De natuur kraakt en piept er”, zo schetst hij de situatie. “We willen de natuur hier zijn veerkracht teruggeven, zodat er weer meer planten en dieren komen.”

Al twee keer stak het echtpaar deze herfst de handen uit de mouwen. Daarbij kregen ze hulp van vrienden, familie en zelfs een collega, bioloog Tom Toebes. Ze plantten onder meer de hazelaar, winterlinde, esdoorn, meidoorn, sleedoorn, ribes en de tamme kastanje.

Tekst gaat verder onder de foto's.

Plukbos
“Het zijn plantensoorten die het op armere gronden prima doen en tegelijkertijd blad produceren om de bodemkwaliteit te verbeteren”, aldus De Wolf. “Bovendien zijn het allemaal soorten waar we zelf wat van kunnen plukken of waar de dieren iets aan hebben.”

Toch is het geen voedselbos, benadrukt hij, maar een biodivers plukbos. Een leuke bijkomstigheid is dat onze aanplant zich via zaden kan verspreiden over de omliggende percelen. “De natuur doet zijn werk. Dat gaat vanzelf.”

Een deel van het geld dat De Wolf heeft verdiend met het volschrijven van boeken en papier over duurzaamheid geeft hij op deze manier terug aan de natuur. Hij laat ermee zien dat het niet zo ingewikkeld is om iets te doen aan duurzame ontwikkeling. “Iedereen kan een bijdrage leveren. Dat kan al in en om je huis. Haal bijvoorbeeld de tegels uit je tuin en plant bomen en struiken.”

Transitie
Hoewel hij niet meer fulltime voor de klas staat, inspireert De Wolf nog steeds collega’s en studenten. In zijn nieuwe rol als programmadirecteur Transitie Educatieve Opleidingen bij Fontys ziet hij parallellen met het bosproject. “De invulling van het transitieprogramma is in sterke mate gestoeld op duurzaamheidsprincipes. Dat zit hem in de ontwikkelingsgerichte aanpak en ook de participatieve en integrale methodiek.”

De reacties op het project zijn overwegend positief. Een enkeling reageert sceptisch. “Ze vragen zich af of we op deze manier in de natuur moet ingrijpen”, zegt De Wolf. Maar daarover is hij heel duidelijk: “De oorspronkelijke natuur in Nederland was veel rijker dan wat we nu hebben.”

“Zeker in het zuiden hebben we al onze bossen gedegradeerd tot naaldbossen met verzuurde bodems waar nauwelijks iets fatsoenlijks kan groeien. Daar zijn generaties verantwoordelijk voor geweest. Dat wij de natuur nu een handje willen helpen om versneld te herstellen, daar is niks mis mee.” [Marieke Verbiesen]