ChatGPT schudt onderwijs wakker: ‘Tijd voor betekenisvolle dialoog’
Een chatbot met kunstmatige intelligentie die je kunt raadplegen voor antwoorden op vragen, het schrijven van werkstukken en scripties of het ontrafelen van gecodeerde tekst. ChatGPT kent sinds de lancering in november een massaal gebruik onder studenten. Moeten we hier als onderwijsinstelling een stokje voor steken, of er juist mee om leren gaan?
Dat is de vraag die vele universiteiten, hogescholen en middelbare scholen bezighoudt. Waar velen zich zorgen maken over de ontwikkelingen van ChatGPT, moet Fontys volgens Erdinç Saçan, docent en onderzoeker bij Fontys Hogeschool ICT, juist openstaan voor het gebruik van de nieuwe AI-tool. “Iedere docent die zichzelf serieus neemt moet dit gaan testen.”
Saçan houdt zich al tijden bezig met de AI-tool, voornamelijk omdat zijn ICT-studenten er al heel snel gebruik van maakten. Hij schreef eerder al een artikel over de impact van ChatGPT en deelde deze ook met Joep Houterman, de voorzitter van het college van bestuur. “Deze vorm van AI gaat echt impact maken in de onderwijswereld, en daar moeten we op voorbereid zijn.”
‘Angst is niet nodig’
Die impact hoeft echter niet negatief te zijn, vindt de docent. “Angstig worden voor ChatGPT is niet nodig. Het is gewoon een tool, die ook echt goed gebruikt kan worden. En hoewel er antiplagiaatsoftwares zijn om door AI gegenereerde teksten op te sporen, is het mijns inziens juist een zwaktebod als je daar als onderwijsinstelling in het jaar 2023 afhankelijk van bent. We moeten hier juist op een goede manier mee om zien te gaan.”
Toch snapt Saçan heel goed dat docenten en onderwijsinstellingen zich zorgen maken over de opkomst van het nieuwe fenomeen. “Maar studenten zijn altijd al heel handig geweest. Er werd voorheen ook vaak geknipt, geplakt en overgeschreven voordat ChatGPT verscheen. Deze ontwikkeling laat ons nadenken over hoe wij nu precies omgaan met ons onderwijs, en daar moet een verandering plaatsvinden.”
Meer druk op docententaak
Een opdracht geven en aan het eind van een semester de uitslag verwachten, is volgens Saçan niet meer van deze tijd. Het moet juist meer gaan om de betekenisvolle dialoog met de student, iets wat binnen ICT al een lange tijd de boventoon voert. “Dat betekent dat er meer druk komt op de docententaak. Want in plaats van het nakijken van een verslag of opdracht, moeten we nu het gesprek aangaan en de groei en leermomenten van studenten meten. Wat dat betreft heeft ChatGPT het onderwijs echt wakker geschud.”
AI in het onderwijs willen verbieden is dan ook dweilen met de kraan open. “Je kunt het niet verbieden en het gaat ook niet meer weg. Sterker nog, er zijn al twee concurrenten die binnenkort ook op de markt komen. Zoals Sparrow van Google, eenzelfde soort generator die zelfs bronnen vermeld. Dat maakt bijvoorbeeld onderzoek doen nog makkelijker.”
Alleen maar leren
Saçan haalt een uitspraak van zijn collega Rens van de Vorst aan: ‘Vragen is het nieuwe antwoorden’. Precies de reden waarom docenten en onderwijsinstellingen er volgens hem voor moeten zorgen dat er op de juiste manier gebruikgemaakt wordt van de AI-tool. “Dit draagt namelijk bij aan informatievaardigheid, bronnen verzamelen en factchecken, waar onze studenten alleen maar van kunnen leren.”
En nee, onze banen verdwijnen echt niet door AI. Daar is de docent-onderzoeker zeker van. “Maar het wordt wel mooier als je met behulp van AI juist iets voor elkaar kunt krijgen dat daardoor nog beter wordt. We moeten onszelf als mens dan ook echt niet downgraden. Dit is gewoon een programma dat aan de hand van je vraag informatie zoekt. Maar er staat ook foutieve informatie in. Daar ligt voor ons de taak: onze studenten duidelijk maken dat ze niets klakkeloos overnemen, maar alsnog nagaan of de gegenereerde informatie klopt.”
Extra klasgenoot
Studenten van ICT gebruiken ChatGPT bijvoorbeeld voor onderzoek, testen en leren. Zo kun je een codeercode laten maken of laat je je eigen code controleren op fouten. “ChatGPT is wat dat betreft ook meer een sparringpartner, een soort extra klasgenoot die kan helpen met complexe vraagstukken.”
Het moge duidelijk zijn: Saçan is positief over de technologische ontwikkeling. “Uiteindelijk zorgt ChatGPT zelfs voor een betere binding tussen docent en student. Binnen Fontys ICT hebben we al langere tijd wekelijks contact over wat onze studenten hebben onderzocht, waar zij bronnen vandaan hebben en wat die uitkomsten ons zeggen. We zien progressie in een proces, wat ontzettend waardevol is. Daar moeten meerdere opleidingen naartoe werken.”
‘Weet waar je mee dealt’
Docenten en andere medewerkers die twijfelen over het nieuwe fenomeen worden door Saçan vriendelijk uitgenodigd om zich aan te melden voor de tool en ‘m uit te proberen. “Je kunt er niet alleen maar over lezen, je moet weten waar je mee dealt. ChatGPT gebruik je niet als Google, maar voor ingewikkeldere dingen zoals het schrijven van een gerichte sollicitatiebrief of verdiepend onderzoek. Hoe beter we de vraag stellen, hoe beter het antwoord is. Deze AI-vorm leert ons dingen als we het op de juiste manier gebruiken. En met leren zijn we als mens nog lang niet klaar.” [Noëlle van den Berg]
Overigens is de interactie met ChatGPT geweldig. Je kunt alsof je met een normaal persoon aan het praten bent correcties aanbrengen.