Bildung-project zet vmbo-leerling aan het denken

Fontys Lerarenopleiding Tilburg is een van de aanjagers van het project ‘Bildung DOEN in het vmbo’, want lesgeven gaat om meer dan kennisoverdracht. Vier vmbo-scholen in Noord-Brabant ontwikkelen voor dit project een jaar lang bildung-onderwijs. Bron nam een kijkje in Nuenen.  

In lokaal 206 van het Nuenens College discussiëren de leerlingen van groep 1J op vrijdagochtend over het schilderij Brieflezende vrouw van Johannes Vermeer. Wat zou er in de brief staan en wat is het verhaal achter de vrouw? 

Verschillende mogelijkheden passeren de revue, van een boodschappenlijstje tot een brief van haar minnaar. De discussie zet de vmbo-leerlingen aan het denken, en dat is nu juist de bedoeling van het bildung-project.  

Onderzoekend leren 
“We willen dat onze leerlingen ontdekkend en onderzoekend leren”, vertelt Petra van Bakel, coördinator en ontwikkelaar projectleren bij het Nuenens College. “Ze moeten niet alleen kennis en vaardigheden leren op school, maar zich er ook ontwikkelen als persoon.” 

Van Bakel ontwikkelt voor het college bildung-geïnspireerd onderwijs. Dat doet ze samen met ervaren docent-onderzoekers van Fontys Lerarenopleiding Tilburg (FLOT) en collega’s. Het doel van de professionele leergemeenschap (PLG) is om een visie op bildung te ontwikkelen die bij het vmbo past en het zo te borgen in het vmbo-onderwijs. 

Creativiteit stimuleren 
Met de wekelijkse bildung-lessen wil het Nuenens College de creativiteit van onderbouwleerlingen stimuleren, vergroten en borgen. Verschillende thema’s komen aan bod en als spelelement is een opdrachten-rad ontwikkeld dat bepaalt hoe en waarmee de leerlingen aan de slag gaan. Deze speelse werkvorm wordt structureel ingebracht en stimuleert de creativiteit.

Rik (13) vindt de bildung-lessen heel interessant, net als zijn maatje Bas (12). “We moeten veel zelf ontdekken en zelf bedenken en dat is leuk.” Zo bedacht Rik bij het thema aardappelen een ploegfiets om aardappelen mee te rooien. Ook maakte hij van plastic een prototype. 

Vakoverstijgende lessen 
Van Bakel geniet van de vindingrijkheid van de leerlingen. “Ze komen soms met heel verrassende ideeën en leren om zelf met thema’s aan de slag te gaan en dieper over zaken na te denken. De lessen zijn echt vakoverstijgend. Van alles komt aan bod, van kunstonderwijs tot aardrijkskunde en van taal tot culturele diversiteit.” 

Volgens Van Bakel was er al aandacht voor bildung binnen het Nuenens College, maar is dat nu door dit project veel meer expliciet geworden. “We zijn er nu veel bewuster mee bezig en leren daarbij ook van de andere deelnemende scholen.”  

De Noord-Brabantse leergemeenschap rondom bildung komt om de drie tot vijf weken bij elkaar om te overleggen en ideeën uit te wisselen. Samen werken de vmbo-scholen en FLOT zo aan de verdere ontwikkeling van een bildung-visie voor het vmbo-onderwijs. En daarin zit volgens Van Bakel vooral de meerwaarde van dit project.

“We verbinden alle losse eilandjes. We halen de schotten weg tussen de verschillende vakken én tussen de verschillende scholen en leren van elkaar. Dat verbindende element is heel belangrijk.”  

Persoonsvorming van studenten 
Het bildung PLG-traject sluit naadloos aan bij de ambitie van Fontys om in het onderwijs meer aandacht te geven aan het omgaan met morele dilemma’s, het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid voor socialisatie en persoonsvorming van studenten. 

Rik en Bas en de andere leerlingen van groep 1J van het Nuenens College hebben daar nu misschien nog geen boodschap aan. Zij genieten vooral van de lessen waarbij de boeken gesloten blijven en dingen op speelse wijze leren door zelf te ervaren en onderzoeken.  [Ivo van der Hoeven]