Autismevriendelijk lesgeven: Hoe doe je dat?
Hoe kunnen docenten autismevriendelijker lesgeven? Om die vraag draait een interactieve workshop, opgezet door twee ervaringsdeskundigen. Van de ‘10 O’s’ naar het belang van dokter House. Het is een middag vol nieuwe inzichten.
Student ICT Marck Manders en Roy Houtkamp, jobcoach voor autistische studenten, verzorgen de workshop. Deze vindt plaats in R1 op dinsdag 16 mei. Roy, in zijn inleiding: “Bij Fontys gebeurt veel om autistische studenten extra te ondersteunen. Dat blijft echter een lange weg. Ook omdat iedere student met autisme anders is. Bovendien heeft hij of zij per definitie moeite om zelf aan te kloppen voor hulp.”
De achtergrond van deze workshop is opvallend. "Door de druk van de studie kon ik een eerder studiejaar niet afmaken," legt Marck uit. "Ik stuitte op veel onbegrip en was ontevreden. Ik dacht: ik kap ermee en ga lekker de hele dag gamen." Uiteindelijk besloot Marck toen om zelf het heft in handen te nemen. Om docenten en andere Fontys-medewerkers beter te informeren over autisme, bedacht hij een workshop.
Linkjes leggen
In de zaal zitten docenten, coaches en collega-studenten. Aan de hand van vijf thema’s geven Marck en Roy duizend-en-een voorbeelden waar ze in de praktijk tegenaan lopen. Veelal dingen waar je als niet-autist zelden bij stilstaat. Marck: “Autisten hebben moeite met het leggen van verbanden. Bijvoorbeeld tussen de inhoud van een studieboek en hetgeen de docent vertelt. Die link snap ik alleen als iemand mij er expliciet op wijst.”
Een ander punt is het herkennen van humor en sarcasme. Roy: “Ook dat heeft te maken met het leggen van verbanden. Wat iemand zegt koppelen veel mensen automatisch aan de mimiek en de rest van de context. Zo merk je dat iemand een grapje maakt.” Roy heeft sarcasme geleerd door met zijn moeder naar de serie House te kijken. Acteur Hugh Laurie speelt daarin een eigenzinnige arts die eigenlijk nooit wat zegt zónder sarcastische ondertoon.
“Autismevriendelijk onderwijs is
goed voor álle studenten”
Tien emoties
Bij autisten zijn sommige zintuigen extra sterk ontwikkeld. Als gevolg daarvan kunnen ze zowel over- als onderprikkeld raken. “Qua prikkels zie je veel extremen,” vertelt Roy. “Vroeger kon ik een knipbeurt bij de kapper amper verdragen. Maar als ik van de fiets viel en mijn arm open haalde had ik nergens last van.” Initiatiefnemen is een ander issue. Veel autisten hebben daar moeite mee. Dat komt volgens Roy en Marck door de 10 O’s. Tien emoties ‒ zoals onveiligheid, onmacht en onzekerheid ‒ die zich kunnen voordoen en de studieloopbaan er niet eenvoudiger op maken. Marck: “Het helpt als studenten hierin zelf inzicht hebben. Herken je gevoelens van onmacht of ontevredenheid bij jezelf? Praat erover!”
Tips en trucs
In de workshop worden veel tips en trucs genoemd om de interactie met autisten beter te laten verlopen. Zo helpt het stellen van gesloten vragen om een probleem helder te krijgen. Daarnaast dringen Marck en Roy aan op rust en geduld. “Probeer niet te veel ineens te doen. Stel prioriteiten in de begeleiding. Door veel te praten en concrete afspraken te maken, kom je een heel eind.”
Ook Peter van der Weerden (64) neemt deel aan de cursus, maar niet zozeer om meer inzicht te krijgen in studenten met autisme. Hij kwam uit persoonlijke interesse. Bij de onderzoeker van de Fontys School of Engineering werd een jaar geleden autisme vastgesteld. Hij zegt: “Vertrouwen is belangrijk. En tijd. In onze huidige samenleving word je al snel onder druk gezet. Alles moet snel-snel en op een vaste, voorgeschreven manier. Maar er zijn natuurlijk meer wegen die naar dezelfde uitkomst leiden.” Roy beaamt dat: “Onze maatschappij is op een specifieke manier ingericht. Maar autisten kunnen je prima helpen door je een spiegel voor te houden. Dat helpt om dingen anders, en misschien beter, te doen.”